De overgang is ontzettend complex en heeft op verschillende manieren invloed op de levens van miljoenen (werkende) vrouwen. Bekende klachten als opvliegers, nachtelijke zweten en stemmingswisselingen zijn vaak snel herkend. Maar er zijn ook minder bekende klachten, die evengoed de aandacht verdienen. Welke klachten zijn dat, en wat kun je er met jouw leefstijl tegen doen?
Hartkloppingen
Een klacht die vaak voorkomt en angstaanjagend van aard is: hartkloppingen of een verhoogde hartslag. Liefst 42% van de vrouwen in de overgang, en 54% van de postmenopauzale vrouwen rapporteert dit. In milde vorm kan de hartslag toenemen met 8-16 slagen per minuut, maar soms zelfs gaat het hart 200 slagen per minuut. Nachtelijke hartkloppingen kunnen daarbij ook de slaap ernstig verstoren. Het vervelende ervan, wijst deze systematische review uit, is dat er geen level 1 behandeling voor is, hoewel hormonale substitutie therapie soms kan helpen. De analisten suggereren dat er nog veel meer onderzoek dient te komen tegen dit verschijnsel, zoals dat er bijvoorbeeld wel is naar vasomotorische symptomen als opvliegers.
Oplossing:
De kennis dat het in een dergelijk geval waarschijnlijk gaat om een overgangsklacht kan al rustgevend werken. Maar analyse is belangrijk, want er kan ook een andere oorzaak zijn. Het beste wat je kunt doen is: rapporteren. Bel de dokter, vertel wat je doormaakt. Niet alleen zal een dokter(sassistente) je erdoorheen praten. Regelmatige meldingen zal de roep om verder onderzoek vergroten, waarmee je jezelf en vele vrouwen na jou kunt helpen. Bespreek ondertussen of opties, zoals hormonale substitutie therapie, voor jou een optie kan zijn. Wist je dat suiker en alcohol ook invloed kunnen hebben op nachtelijke hartkloppingen? Door even geen suiker te eten of alcohol te drinken kan je zelf kijken wat het effect hiervan is op jouw hartslag.
Verandering in geur en smaak
Wanneer bij premenopauzale vrouwen de hormonen veranderen, daalt onder meer het oestrogeengehalte. Tot gevolg maken zij minder speeksel aan. Daarnaast wordt er minder collageen aangemaakt, waardoor de slijmvliezen in de mond zwakker worden. Slijmvliezen en speeksel zijn doorslaggevend in het waarnemen en categoriseren van smaak. Vandaar dat onderzoekers vaststellen dat deze vrouwen moeite hebben met zoete en bittere smaken te identificeren. Deze klacht kan overigens ontzettend lang aanblijven, postmenopauzale vrouwen tot wel 60 jaar rapporteerden dezelfde smaakperceptie.
Oplossing:
Het is een lastige klacht om mee om te gaan. Sterke, natuurlijke middelen als citroen, gember en verschillende kruiden kunnen de smaaksensatie bevorderen. Ook de mond vochtig houden door voldoende te drinken verbetert de smaakbeleving iets.
Een droge mond of vagina
In bovenstaande uitleg lees je het al: ook de mond wordt droger, en dat is niet het enige paar lippen dat last heeft van droogte. Vaginale droogheid is breeduit onderzocht. Het komt voor bij vrouwen in de overgang in iedere leeftijdsgroep en blijkt zelfs te verergeren naarmate de leeftijd en fase van de overgang vordert. Grootste oorzaak is weer de afname van oestrogeen. Daardoor worden slijmvliezen dunner, neemt de vaginale secretie af en de vaginale omgeving wordt minder zuur, wat ook van invloed kan zijn op het comfort en de gezondheid van de vaginawand Daarnaast worden ook hormoonbehandelingen, angstigheid en getrouwd zijn geassocieerd met deze droogte. Het leidt tot ‘pijnlijke seks, een laag libido en verminderd genot tijdens de seks'.
Oplossing:
Tegen een droge mond kun je water drinken in kleine slokjes. Er is een onderzoek die wijst naar oil pulling (de mond spoelen met kokosolie) als remedie. Dit richtte zich wel specifiek op droge mond door medicinale oorzaak, maar het is het proberen waard. Tegen een droge vagina helpt algehele hydratatie, of gebruik van natuurlijke oliën als kokos- of vitamine E-olie. Bepaalde oliën kunnen ook in de slaapkamer van belang zijn. Het voorspel wordt namelijk belangrijker dan ooit, om goed opgewonden en vochtig te worden voor je overgaat op eventuele penetratie.
Gewrichtspijn en stijfheid
Vrouwen in de overgang kunnen ook plots last van hun gewrichten krijgen. Ook wanneer zij nooit eerder gewrichtsklachten hadden. Verhoogde ontstekingswaarden door het dalende oestrogeen, de leeftijd, gewichtstoename, minder spiermassa en osteoporose liggen hieraan ten grondslag. Dit kan tot leiden tot frustratie en inactiviteit, terwijl juist activiteit een belangrijk medicijn is tegen deze klacht.
Oplossing:
Door actief te blijven en krachttraining te doen, versterken de spieren en botten. Qua voeding kun je letten op meer water drinken, sojaproducten door de aanwezigheid van fyto-oestrogenen, fruit en groenten voor de vitaminen en vis (zalm, makreel) en noten voor omega 3 vetten. Deze factoren kun je -indien nodig- ook nog versterken met supplementen, zoals collageen, calcium, magnesium en vitamine K. Ga nooit zo maar suppleren. Overleg eerst met je arts of dit nodig is. Tot slot kun je bij hevige klachten ook nog hormoontherapie overwegen.
Leven met klachten
De overgang brengt nog een andere moeilijkheid met zich mee: acceptatie. Klachten kunnen hevig, hinderlijk en soms onbegrijpelijk zijn. Maar, met gepaste actie is er nog steeds een hoop aan te doen. We adviseren vrouwen dan ook om niet (te lang) te sikkeneuren en vechten tegen de klachten. Het is belangrijker naar manieren te vinden om ermee te leven, zoals hierboven beschreven.
Wil jij meer inzicht in jouw overgang, gerichte leefstijlveranderingen of mogelijke hormoontherapie? Kijk hier voor meer informatie, of boek direct een Overgang Consult bij AAYA.