‘New year, new me'. Dit ‘motto' brengt een hoop goede voornemens en nieuwe gewoontes na 1 januari. Fantastisch! Maar, tegelijkertijd is het vaak een vrijbrief om in november en december nog even onbezonnen toe te geven aan de feestelijke lekkernijen. Vanuit een leefstijloptiek is dit één van de redenen waarom goede voornemens vaak juist níét aanhouden. ‘Volgende week stop ik met…', ‘Volgende maand…', ‘1 januari…' Als je een ingeving krijgt om je leefstijl te verbeteren, waarom start je dan niet nú? Ook uit psychologische inzichten blijkt: het is nu, of nooit. Wat kies jij?
De vijf seconden-regel
Nu of nooit wordt feilloos geïllustreerd door the 5 second rule van onderneemster en auteur Mel Robbins (nee, dat gaat niet over hoe snel je een gevallen snoepje weer van de grond moet rapen). In haar gelijknamige boek legt ze de theorie uit: ‘Als je een impuls krijgt voor een actie, heb je vijf seconden de tijd om hier fysiek naar te handelen, voordat je brein het idee vermoordt met overdenken.' Robbins beschrijft de praktische toepassing als volgt. ‘Als je een idee krijgt (van leefstijlverandering tot 's morgens je bed uitkomen tot zelfs het opstarten van een bedrijf), tel van vijf af naar één.' Wanneer je bij de laatste tel aankomt, is het tijd voor actie. Wil je het écht? Dan doe je het ook. Anders laat je de vijf seconden al zittend verstrijken: ‘Dat komt later wel'. Oftewel: daar komt niks meer van terecht. Enige vorm van deze theorie werd eerder al beargumenteerd door sociaal-psycholoog Roy Baumeister en zjin model voor ‘zelfcontrole'.
Wacht niet tot januari
Heb je dus een goed voornemen, wacht dan niet tot 1 januari. Start vandaag. Dat kan bijvoorbeeld door alvast een plan uit te schrijven, waarmee je desnoods wél op 1 januari begint. Maar begin. Handel naar je gedachten, beloon je brein, bouw die motivatie op en het liefst direct. Maar denk je nu: ‘Oei, maar die decembermaand…' Waarom vinden we veranderen in december eigenlijk zo lastig?
Sportieve ambities en gezonde eetpatronen worden steeds weer onderbroken door de feestdagen. Bij december hoort lekker eten. Zo heeft onze cultuur ons inmiddels geprogrammeerd. Nee zeggen voelt als een belediging. De feestdagen, de gezelligheid, de eindeloze lekkernijen in de supermarkten. Een heerlijke tijd, maar roet in het eten voor mensen met goede voornemens. Wat vaak volgt is een plichtmatig dieet in januari om de boel te compenseren. Deze uitersten, het idee alles of niets, is juist wat de voornemens zo vaak opbreekt. Tegelijk is het de reden dat we met voornemens wachten tot die vervloekte eerste van januari. Ons advies: begin vandaag en elke dag die wel lukt, is weer meegenomen.
Een gezonde december vol heerlijkheden
Want ook gedurende de feestmaand kan je lekkere en gezonde keuzes maken. Je hoeft niet op salades te teren, maar ook eindeloze gourmetschalen met satésaus en stokbrood is niet nodig. Kies bijvoorbeeld voor een Sinterklaasavond of Kerstdiner op mediterrane wijze. Het mediterrane dieet is niet voor niets het gezondste dieet ter wereld.
Een van de sleutelingrediënten in dit dieet zijn olijven en olijfolie. Een perfecte bron van gezonde vetten, gebruikt om in te bakken, of een theelepeltje als dressing op bijvoorbeeld een couscoussalade met groente. Daarnaast verkiest de mediterrane keuken graag vis boven vlees, in tegenstelling tot onze gourmetschotels. Ook voor de moeilijke eters is deze kabeljauw uit de oven van Nederlandse chef Miljuschka Witzenhausen een lekkere optie. Door de lichte smaak van witvis kunnen de kruiden echt een meerwaarde bieden. Tot slot halen zij hun zoetigheid uit fruit, in plaats van ijstaart. Met deze Saffraanperen met praliné en labne, een Midden-Oosterse yoghurtvariant, heb jij een toetje op tafel zonder een vleugje schuldgevoel.
Alles, of niets, of…
Samengevat: je kunt ook in december nog gezonde keuzes maken, zonder genot op te offeren. Aan de andere kant is het ook niet erg om in één maand vier dagen (5, 25, 26 en 31 december) wat af te wijken van je gezonde plannen. Zolang je je niet aan de alles-of-niets-mentaliteit – ‘ik heb nu al pepernoten op, dan kan de rest er ook wel achteraan' – maar met mate je favoriete snacks nuttigt. Het belangrijkste is consistentie. Dat betekent: zo snel mogelijk beginnen, verantwoord afwijken, en direct herpakken. Met welk ‘nieuwjaarsvoornemen' start jij vandaag? 5, 4, 3, 2, 1…
Wil je niet meer wachten tot 1 januari met jouw nieuwe leefstijl, maar weet je niet waar te beginnen? Maak een afspraak bij AAYA voor leefstijlbegeleiding met een duurzaam plan dat je wél volhoudt.