Een vrouwenhart is anders dan een mannenhart
Vanaf 1991 kregen hartklachten bij vrouwen meer aandacht en werd er meer onderzoek naar verricht. Uit dat onderzoek is gebleken dat vrouwen op middelbare leeftijd weinig vernauwingen hebben in de grotere kransvaten, maar wel in de kleinere vaatjes. Deze vernauwingen gaan vaak gepaard met samentrekkingen (spasmen) van de kleine bloedvaten rondom het hart. Symptomen zoals stress of een opgejaagd gevoel kunnen hiermee verband houden en worden vaak verward met overgangsklachten of overbelasting, terwijl het eigenlijk ernstige hartklachten zijn. Klachten van pijn op de borst en benauwdheid krijgen soms minder aandacht. Hartklachten bij vrouwen zijn soms moeilijker te herkennen en verlopen minder “klassiek” dan bij mannen. Het vrouwenhart verschilt dus duidelijk van het mannenhart. Aangezien hart- en vaatziekten nog steeds de belangrijkste doodsoorzaak zijn bij vrouwen, is het van groot belang om het hart tijdens de overgang extra aandacht te geven.
Vatbaarder in de overgang
In de overgang neemt de vatbaarheid voor hart- en vaatziekten toe, en dit kan verklaard worden door verschillende factoren. De afname van het hormoon oestrogeen tijdens de overgang, vooral na de menopauze, resulteert in het wegvallen van bescherming tegen hart- en vaatziekten. Tot die tijd hebben vrouwen dus minder kans op hart- en vaatziekten dan mannen, maar dat verandert wanneer vrouwen wat langer na de menopauze zijn. Op dat moment halen vrouwen juist mannen in. Deze afname van oestrogeen vindt vaak geleidelijk plaats en begint al enkele jaren voor de laatste menstruatie. Het verminderen van oestrogeenproductie kan ook leiden tot een verhoogde bloeddruk en een toename van het cholesterolgehalte. Andere factoren zoals leeftijd, familiegeschiedenis, roken, een ongezonde levensstijl en bestaande medische aandoeningen kunnen het risico op hart- en vaatziekten verder verhogen.
Vrouwen met een familiegeschiedenis (vooral als er hartaandoeningen voorkomen bij ouders, broers of zussen) hebben na de menopauze een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Maar ook vrouwen die last hebben van migraine hebben een verhoogd risico. Bovendien kunnen aandoeningen tijdens de zwangerschap, zoals een hoge bloeddruk, zwangerschapsvergiftiging, groeivertraging van de baby, zwangerschapsdiabetes en herhaalde miskramen, na de menopauze het risico op hart- en vaatziekten verhogen.
Tot slot vertraagt de veranderende hormoonspiegel de stofwisseling, wat leidt tot een snellere gewichtstoename en een toename van vet rond de buik. Hart- en vaatziekten ontstaan meestal niet door één enkele factor, maar zijn vaak het gevolg van een combinatie van factoren. Bijvoorbeeld, iemand kan overgewicht hebben, onvoldoende lichaamsbeweging krijgen en verhoogde cholesterolwaarden hebben, of er kan sprake zijn van overmatige stress en een hoge bloeddruk. Het zijn deze combinaties die problemen veroorzaken. Daarom is het nog belangrijker om aandacht te besteden aan je levensstijl dan voorheen. Het mooie is echter dat zelfs een kleine verandering in je levensstijl al een grote impact kan hebben.
Hartklachten
Hartklachten bij vrouwen kunnen worden herkend aan een beklemmend gevoel in de borststreek, vergelijkbaar met het gevoel van een te strak zittende BH, meestal aan het einde van de dag. Ook kunnen hartkloppingen of benauwdheid optreden. Als je na inspanning of een stressvolle activiteit moeite hebt met ademhalen, kan dit ook een teken zijn. Bovendien kunnen pijn tussen de schouders en extreme vermoeidheid wijzen op hart- en vaatziekten. Hoewel vrouwen minder vaak last hebben van dichtgeslibde aderen, ervaren ze vaker verkrampingen van bloedvaten die niet zichtbaar zijn bij een kransslagaderonderzoek. Hierdoor worden vrouwen vaak naar huis gestuurd met het advies om rustiger aan te doen, terwijl er wel degelijk een probleem kan zijn. NB: ervaar je nu klachten, neem contact op met je huisarts.
Tips van de experts
Bewegen op nummer 1
Maak er een prioriteit van om elke dag te bewegen. Dagelijks 30 minuten bewegen of 2,5 uur per week geeft een verbetering van je hartgezondheid. Overigens is dat ook van belang voor de gezondheid van je botten en je brein. En vergeet niet, een koude douche nemen of een duik in koud water kan de functie van je bloedvaten stimuleren.
Weet wat je eet
Een gezond voedingspatroon, zoals bijvoorbeeld het mediterrane dieet, kan een verbetering geven van je cholesterolwaardes. Het is inmiddels bekend dat een gebalanceerd en gezond eetpatroon inhoudt dat je minstens 200 gram groenten en 200 gram fruit per dag eet. Probeer daarnaast ook peulvruchten, noten, vette vis en volkoren graanproducten toevoegen. Antioxidanten en omega-3 zijn daarnaast essentiële stoffen om ons hart gezond te houden. Je kunt ze vinden in voedingsmiddelen zoals appels, avocado’s, blauwe bessen, pure chocolade, broccoli, havermout, noten, kaneel, knoflook en kurkuma.
Vermijd de boosdoeners
Het spreekt voor zich: niet roken en matig zijn met alcohol, dat wil zeggen, drink helemaal niet of maximaal 1 glas per dag.
Ontspanning
Geef jezelf elke dag de tijd om te ontspannen en tot rust te komen. Wandel in de natuur, doen Yin Yoga, lees een boek, leg je telefoon weg tussen 20.00 en 8.00 uur. Probeer chronische stress te vermijden en zorg ervoor dat je ongeveer 8 uur per nacht slaapt.
Know your numbers
Het is van groot belang om regelmatig je bloeddruk, cholesterol- en glucosewaarden te laten controleren. Voor je gewicht geldt: een Body Mass Index (BMI) lager dan 25 en een buikomvang onder de 88 cm zijn belangrijke doelen om na te streven.
Laat deze inspirerende tips je aansporen om actief aan je gezondheid te werken. Met kleine veranderingen in je leefstijl kun je grote stappen zetten naar een gezond hart en een gezond leven. Jij hebt de kracht om het verschil te maken! Bij AAYA Health & Cosmetic Clinic kan je terecht voor evidence-based zorg, medicatie advies & support. Dit kan in de kliniek, maar nu ook online vanuit huis. Ons team bestaat uit gynaecoloog Marèse Bulstra (overgangsspecialist), overgangsconsulenten en leefstijlartsen. Zij luisteren en bespreken je klachten tijdens het (online) consult. Dit wordt aangevuld met verschillende metingen en labonderzoek. Je krijgt een behandelplan op maat en eventueel Hormonale Substitutie Therapie. Wij werken zonder wachtlijsten en het Overgang Consult wordt (deels) vergoed met verwijsbrief van de huisarts. Ook zonder verwijzing kun je bij AAYA terecht.