Op dit moment zijn er in Nederland ongeveer 1,8 miljoen vrouwen die door de overgang gaan. Hiervan ervaren 80% overgangsklachten, en bij 30% zijn deze klachten zelfs zeer ernstig. Gelukkig neemt de kennis over de overgang toe, en krijgen we steeds meer positieve inzichten. Marèse Bulstra, met meer dan 30 jaar ervaring als gynaecoloog, draagt bij aan deze positieve en nuttige inzichten. We bespraken met haar veelgestelde vragen die door onze volgers via Instagram zijn ingestuurd. Mocht je na het lezen van dit interview ook nog vragen hebben, aarzel dan niet om contact op te nemen met AAYA.
Waarom gaat de ene vrouw fluitend door de overgang heen terwijl de andere vrouw er veel last van heeft?
"Momenteel zitten ongeveer 1,8 miljoen vrouwen in Nederland in de overgang. Het is belangrijk om te begrijpen wat de overgang precies inhoudt. De menopauze betekent letterlijk de laatste menstruatie, en je weet vaak pas achteraf wanneer deze is geweest. De perimenopauze is de periode voor de menopauze en kan enkele jaren duren. Klachten kunnen zowel voor als na de menopauze voorkomen en worden overgangsklachten genoemd. Ongeveer twintig procent van de vrouwen ervaart helemaal geen klachten en gaat fluitend door de overgang. Echter, tachtig procent van de vrouwen heeft wel klachten, waarvan een derde ernstige en hinderlijke klachten ervaart. Waarom de ene vrouw meer klachten ervaart dan de andere, is eigenlijk niet goed bekend. We behandelen vooral op basis van de klachten die worden gerapporteerd."
Heeft de leeftijd waarop je moeder of grootmoeder in de overgang kwam, invloed op wanneer je zelf in de overgang komt?
"Ja, de leeftijd waarop iemand in de overgang komt, is deels genetisch bepaald. Er is vaak een tendens dat de leeftijd van de menopauze vergelijkbaar is met die van je moeder of oudere zussen. Daarnaast spelen omgevingsfactoren zoals leefstijl, chronische stress, roken of een eerdere operatie aan de eierstokken ook een rol."
Zijn hormoonpreparaten tegen de overgang schadelijk? En is het voor iedereen mogelijk?
"De huidige hormoonbehandelingen zijn veilig en worden ondersteund door landelijke richtlijnen van gynaecologen en huisartsen. We willen het liefst zo snel mogelijk na de menopauze starten met hormoonbehandeling als dat nodig is, met een zo laag mogelijke dosering en bij voorkeur niet langer dan vijf jaar. Echter, sommige vrouwen hebben een hogere dosering of een langere behandeling nodig, en dit wordt altijd in overleg met de vrouw bepaald. Er zijn wel contra-indicaties voor hormoontherapie, zoals bij vrouwen die behandeld zijn voor borstkanker."
Hoe komt het dat ik met name door de overgang zoveel buikvet heb, terwijl ik verder niet te dik ben?
"Tijdens en na de overgang verandert je figuur vaak door een daling van het hormoon oestrogeen. Dit vermindert de stofwisseling en de spiermassa, waardoor je minder calorieën verbruikt. Als je je voedingspatroon niet aanpast, worden de overbodige calorieën omgezet in lichaamsvet, vooral rond je middel. Het is daarom erg belangrijk om je voedingspatroon aan te passen en krachttraining te doen om spiermassa op te bouwen en calorieën te verbranden."
Waarom slaap ik slecht in de overgang, ook al heb ik geen opvliegers?
"Slecht slapen kan door veel verschillende oorzaken komen en het is lastig om een algemene verklaring te geven. Het is vaak noodzakelijk om specifiek te onderzoeken wat de oorzaak is van de slapeloosheid. Wanneer slaapproblemen echter beginnen tijdens de overgang, is de kans groot dat dit te maken heeft met de daling van oestrogeen. Deze hormonale verandering beïnvloedt namelijk specifieke gebieden in het brein. We kennen allemaal de invloed van oestrogeen op het warmtecentrum, wat opvliegers en nachtelijk zweten kan veroorzaken en daardoor je slaap kan verstoren. Daarnaast kan de daling van oestrogeen de werking van de hersenstam beïnvloeden, die onder andere je slaap-waakritme regelt. Dit verklaart waarom je slaapproblemen kunt krijgen tijdens de overgang. In de praktijk zien we vaak dat hormoontherapie een gunstige invloed heeft op de slaapbeleving."
Komen hartkloppingen ook door de overgang?
"Hartkloppingen kunnen zeker een symptoom van de overgang zijn door de daling van oestrogeen. Vrouwen hebben voor de menopauze minder kans op hart- en vaatziekten dan mannen, maar dit verandert na de menopauze. Het is belangrijk om hartkloppingen serieus te nemen en bij serieuze klachten een huisarts te raadplegen."
Wanneer moet ik met mijn klachten naar een huisarts?
"Als je serieuze klachten hebt die je kwaliteit van leven negatief beïnvloeden, raad ik écht aan om hulp te zoeken. Dit kan bij een huisarts, een overgangsconsulente of een gespecialiseerde menopauzekliniek. Bij AAYA richten we ons naast overgangsklachten ook op een algemene Health Check en leefstijlverbetering, wat essentieel is voor een gezonde overgang en het gezond ouder worden."
Gaat de overgang ooit nog een keer over?
"Ja geen zorgen; de de overgang gaat zeker over. Een klein percentage vrouwen kan op latere leeftijd nog last hebben van opvliegers, maar dit zijn uitzonderingen. Het is belangrijk om overgangsklachten te herkennen en te erkennen, want er zijn zoveel oplossingen mogelijk en daar help ik vrouwen graag bij."
Heb je last van overgangsklachten, blijf er dan niet te lang mee rondlopen want er is heel veel aan te doen. Kijk of er voor jezelf oplossingen zijn. En tot slot, gun jezelf tijdens deze periode genoeg tijd en aandacht om fit, energiek en gezond te blijven. Bewustwording van de mogelijke impact van leefstijl op overgangsklachten en hier actief mee aan de slag gaan betekent vaak niet alleen energieker en gelukkiger door de overgangsperiode te komen, maar vormt vaak de basis voor gezond oud worden en hiermee de opmars naar 'krachtig en prachtig 80'. Benieuwd wat AAYA voor je kan betekenen? Boek dan een Overgang Consult.